Resim... Rengarenk boyaları, fırçası, tuvali ve daha nice araç gereçleriyle bazen doğanın bir parçasını bazen de insanın doğasını resmeden güzel sanat dallarından bir tanesi. Tarih sahnesinde boy göstermiş nice ressam... Edgar Degas, Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli, Pablo Picasso bir çırpıda aklıma gelenler. İnsanlık tarihine nice güzel sanat yapıtı hatta sanat yapıtından öte bir düşünce sahası bırakan dâhiyane kişilikler... Bu sofradan birer birer çekilip gittiler. İlerleyen zaman ve gelişen teknolojiyle birlikte giden sanatçıların yerlerinin fazlasıyla dolacağı düşünülse de tam aksi oldu. Zaman geçtikçe yine yetkin ve seçkin ressamlar gelmiş olmakla birlikte resim bağlamında geçmişteki birikime erişilemedi.

Bilim ve Teknolojinin Gelişiminin Resim Sanatına Etkisi

Yıl 1826. Mucit Joseph Nicephore Niepce, icat ettiği ilk fotoğraf makinesiyle fotoğraf çekip dünya tarihine adını kazıdı. İlk fotoğraf makinesi olması nedeniyle çekilen fotoğraflardaki görüntünün berraklık kazanması için sekiz saat beklenmesi gerekiyordu. Bugünden bakıldığında bir eziyet gibi görülse de o zamanlar için büyük bir yenilikti çünkü bu aygıtla insanlık geçmişini somutlaştırma ya da ânını dondurma olanağına erişti.

Yıl 1895... Louise ve Auguste Lumiere kardeşler ''sinematograf'' adını verdikleri görüntüleri kaydedebilen bir aygıt icat etti. Sinematograf ile birlikte filmler çekilmeye başlandı. 1900'lü yılların başında sinema için birçok gelişmenin yaşandığı yıllar oldu. Dünyanın ilk renkli sinema filmi çekildi ve kısa bir süre sonra ilk sinema salonları oluşturuldu. Büyük bir yenilikti, yüzyılın ilk çeyreğinde bulunan fotoğraf makinesi aracılığıyla dondurulan ân üzerinde artık kurgusal oyunlar yapılabiliyor ve bu sanatsal bir düzleme yerleştiriliyordu.

Söz konusu iki aygıtın icadı ve geçen yılları içindeki gelişimiyle birlikte görsel sanatlar kapsamına girebilecek iki alan daha oluştuğunu söylemeliyim: Fotoğrafçılık ve sinema. Böylelikle görsel sanatlar içinde özellikle resim sanatının tahtı sallanmıştır. Resim sanatı yetenekle birlikte bolca emek isteyen bir sanattır. Örneğin manzaradan esinlenerek bir resim çizmek için istediğiniz manzarayı, açıyı ve tabii ki sanat dürtüsünü beklemek zorunda kalabilirsiniz. Bu bir varsayım değildir, geçmişte bir ressam beğendiği bir manzaranın resmini çizerken sağanak yağmurda aşırı kalmış, hastalanmış ve bedeni yaşlılığın üstüne eklenen hastalığı kaldıramamıştır. Ne yazık ki tablosunu tamamlayamadan ölmüştür. Bugünse koşullar çok daha iyidir. Bir fotoğraf sanatçısı, iyi bir fotoğraf makinesiyle bir saniyede sayısız fotoğraf çekebilmekte, onların arasından en iyisini seçebilmektedir. Hatta bunun için iyi bir makineye değil iyi bir telefona sahip olmanız yeterlidir. Sinema için imkanlar çok daha elverişlidir. Diğer teknolojik araçlarla birleşip birçok bakış açısından çekimler yapılabilmekte ve anlatılmak istenenin seyirciye benimsetilmesinde kolaylıkla yol alınabilmektedir.

Resim için Bir Son mu Yoksa Yeni Bir Başlangıç mı?

Sıralanan tüm bu gelişmeler manzara ve natürmort resimlere olan rağbeti azaltmıştır. Daha kapsamlı bir biçimde ifade etmek mümkün olursa ressamların doğadan beslenmesinin artık pek bir anlamı kalmamıştır. Özellikle fotoğrafçılığın gelişmesi bu durumun başlıca etkenidir. Resim sanatında doğanın taklidinin kanadını kırılmış ve tüm yük ressamların insan doğasını taklit etmesine kalmıştır. Bilinçaltının konu edinilmesi diğer bir deyişle insan doğasına yönelmek tek çare gibi görünüyor. Buna karşılık insanın bilinçaltını konu edinmek de yeni bir yönelim değil, bunu işlerken yeni ve özgün olunması gerek. Böylece iş içinden çıkılmaz bir hal alıyor. Bu çıkmaz resim sanatını yepyeni bir yola sürükleyecek mi yoksa resim sanatının rağbeti zamanla düşecek mi? Bu ikilemden insan çıkamıyor ancak gönül yeni düşünce sahalarının oluşmasından yana.

Dipnot

Bu yazının yazımında Anadolu Ajansı ve Wikipedia kaynaklarından istifade edilmiştir.